اتحاد سه گروه سنی عراق، در شورش علیه بغداد
در هجوم داعش به شهرهای عراق تنها شبه‌نظامیان این گروه شرکت ندارند؛ سه گروه بزرگ سنی برای نخستین‌بار با یکدیگر متحد شده و علیه دولت نوری مالکی دست به شورش زده‌اند. رهبر چنین شورشی فقط می‌تواند معاون... سابق صدام حسین باشد.
کاروان ستیزه‌جویان داعش در عراق
از زمان سقوط حکومت صدام حسین در عراق، شکاف‌ها میان سه بخش این کشور سال به سال عمیق‌تر شده است. هجوم گروه اسلام‌گرای داعش به برخی شهرهای عراق در شمال و غرب این کشور و تسلط این گروه بر آنها، فرایند فروپاشی این کشور را به‌طور قابل‌توجهی تسریع کرده است. تقسیم عملی عراق به سه بخش سنی‌ها، شیعه‌ها و کردها رفته رفته محتمل‌تر می‌شود.
روزنامه آلمانی "فرانکفورتر آلگمانیه" در گزارشی تحلیلی درباره اوضاع این روزهای عراق نوشته است، در هجوم به شهرهای عراق جنگجویان "دولت اسلامی عراق و شام" (داعش) تنها نیستند، بلکه سه گروه مهم سنی عراق برای نخستین بار با یکدیگر متحد شده‌اند.
این روزنامه آلمانی می‌نویسد، در کنار شبه‌نظامیان داعش، رهبران قبایل سنی‌ها از استان انبار و بعثی‌های عراق از موصل و تکریت، در این شورش و هجوم به شهرهای عراق مشارکت دارند.
در تصاویری که از عراق در روزهای اخیر در رسانه‌های جهان منتشر شده، تنها پرچم سیاه داعش دیده می‌شود اما شبه‌نظامیان داعش تنها به این دلیل شهربه‌شهر و بدون مقاومت در حال پیشروی هستند که سه گروه سنی یادشده با یکدیگر متحد شده‌اند.
رهبران قبایل سنی از دولت نوری مالکی، نخست‌وزیر عراق کناره گرفته‌اند زیرا مالکی از پذیرش شبه‌نظامیان منطقه انبار در ارتش عراق سر باز می‌زند. در شهر موصل ۱۰۰ هزار عضو ارتش زمان صدام حسین زندگی می‌کنند که با سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ به‌اجبار بازنشسته شده‌اند.
علاوه بر این، بسیاری از سربازان ارتش کنونی عراق که در موصل (استان نینوا) و تکریت و انبار (استان صلاح‌الدین) مستقر بودند، محل خدمت خود را ترک کرده و به شورشیان داعش پیوسته‌اند.
عزت ابراهیم الدوری، معاون سابق صدام حسین
به این ترتیب به نوشته "فرانکفورتر آلگماینه" آنچه که این روزها در عراق روی می‌دهد نه تهاجم یک گروه تروریستی به شهرهای عراق، که قیام استان‌های سنی‌نشین عراق علیه دولت مرکزی تحت کنترل شیعیان است.
شمار نظامیان سابق عراق و سربازان فراری از خدمت که در شورش علیه دولت مرکزی عراق شرکت دارند، چندین برابر بیش از جنگجویان داعش است.
عزب ابراهیم، رهبر شورشیان
اختلاف‌ها و درگیریهای درونی میان "زرمندگان مقدس" متعلق به داعش و سربازان سکولار بعثی تحت کنترل درآمده و ساماندهی شده است. در تکریت، شهر زادگاه صدام حسین، از زمان اشغال آن توسط شورشیان، نه پرچم‌های سیاه داعش، بلکه پرچم‌های رژیم سابق بعثی در اهتزاز هستند.
اما رهبری این شورش و هجوم برق‌آسا به سوی شهرهای عراق دست کیست؟
به نوشته فرانکفورتر آلگماینه، تنها فرد قابل‌قبول که می‌تواند سه گروه مختلف سنی را رهبری کند، عزت ابراهیم الدوری، معاون سابق صدام حسین است که او نیز همانند صدام در شهر تکریت به دنیا آمده است.
عزت ابراهیم تنها فرد بازمانده از مردان تحت تعقیب رژیم صدام است که همچنان آزاد است. او دست راست صدام حسین و فردی استراتژیست در رژیم سابق محسوب می‌شد. در سال‌های پس از سقوط صدام در هر جایی از عراق که شورش و مقاومتی وجود داشت، نام او به میان می‌آمد.
او سال‌هاست که در انظار عمومی ظاهر نشده و احتمالا در مناطق مرزی میان عراق و سوریه به‌سر می‌برد. شاعدان عینی می‌گویند عزت ابراهیم را در روز پنجشنبه (۱۲ ژوئن /۲۲ خرداد) در اوجا، در نزدیکی تکریت در کنار قبر صدام حسین دیده‌اند.
کردها در حال گسترش قلمرو خود
نیروهای کردی پیشمرگه در کرکوک
در حالی که مناطق سنی‌نشین شمال غرب عراق به زیر کنترل سنی‌های شورشی در می‌آید، کردها نیز قلمرو حاکمیت خود در شمال شرق عراق را گسترش میدهند. آنها دو روز است که کنترل خود بر شهر کرکوک را به عنوان یک فرصت تاریخی جشن گرفته‌اند و به زودی نیز اعلام استقلال خواهند کرد.
نیروهای ارتش وابسته دولت مرکزی عراق شهر کرکوک را "فرارگونه" به سوی بغداد ترک کرده‌اند تا به همراه دیگر واحدها، از شهر بغداد در برابر پیشروی شورشیان سنی دفاع کنند. نیروهای پیشمرگه وابسته به اقلیم کردستان مستقر در اربیل نیز بلافاصله خلاء قدرت به‌وجود آمده در خارج از محدوده کردها را پر کردند.
کردها کرکوک را "قلب کردستان" و "اورشلیم کردها" می‌نامند. این شهر مرکز استان کرکوک و نزدیک به ۹۰۰ هزار سکنه دارد. صدام حسین در طول حاکمیت خود در سال بین ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۳ کردها از این شهر کوچاند و ترکیب جمعیتی شهر را به نفع عرب‌ها تغییر داد. با این‌حال کردها هیچگاه ادعای خود در مورد شهر را کنار نگذاشتند.
هم‌اکنون اقوام گوناگونی در این شهر زندگی می‌کنند. کردها، عرب‌ها و ترکمن‌ها جمعیت اصلی شهر را تشکیل میدهند. کرکوک هم‌چنین یکی از مراکز نفتی عراق است و گفته می‌شود ۴۰ درصد صادرات نفت عراق از این شهر است.
تا زمانی که شهر کرکوک جزیی از عراق بود، کردهای عراق استقلال خود را منتفی می‌دانستند، اما حالا اوضاع تغییر کرده است.
کردهای عراق هم‌اکنون دارای تعداد زیادی نهادهای حکومتی مخصوص به خود هستند: مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان که نقشی همانند رئیس جمهور دارد، انوشیروان بارزانی نخست‌وزیر است و چندین وزارتخانه از جمله وزارت دفاع و وزارتخانه‌ای هم برای روابط خارجی دارند. همین‌طور پرچمی مخصوص خود برای اقلیم کردستان.
مسعود بارزانی می‌خواهد نامش به عنوان پایه‌گذار کردستان مستقل وارد تاریخ شود
روزنامه فرانکفورتر آلگماینه می‌نویسد، هر اندازه عراق بی‌ثبات‌تر می‌شود، به همان اندازه منطقه با ثبات کردستان عراق به سوی استقلال بیشتر حرکت می‌کند. دو فاکتور دیگر نیز بر این امر مهر تایید می‌گذارند که کردها استقلال خود را گسترش میدهند و احتمالا به زودی اقدام آن اعلام نیز خواهند کرد.
نخست آنکه؛ مسعود بارزانی از ۲۰۰۵ در کردستان عراق حکومت می‌کند و انتظار می‌رود تا دو سال دیگر از قدرت کناره بگیرد. لیکن او می‌خواهد نامش به عنوان پایه‌گذار کردستان مستقل وارد تاریخ شود.
دیگر آنکه؛ رابطه دولت محلی اقلیم کردستان با دولت مرکزی عراق مدام در حال تیره‌تر شدن است. دولت مالکی فروش نفت از سوی اقلیم کردستان به کشور ثالث را منع کرده و از پرداخت نیمی از بودجه نیروی پیشمرگه که بخشی از ارتش عراق محسوب می‌شود خودداری می‌کند.
در بحران کنونی عراق نبرد سرنوشت‌ساز بر سر بغداد خواهد بود. دولت مرکزی عراق، بغداد را به شهر شیعی تبدیل کرده و از آن دفاع خواهد کرد. در جنوب بغداد شهرهای با ترکیب جمعیتی منحصرا شیعه قرار دارند. نجف و کربلا، شهرهای مقدس برای شیعیان در جنوب عراق قرار دارند؛ دو شهری که ستیزه‌جویان داعش در نظر دارند آنها را نابود کنند.
برای شیعه‌های عراق از این پس مسئله اصلی این خواهد بود که از شهرها و مناطق محل سکونت در برابر تهاجم شمالی‌ها دفاع کنند. و همین امر در نهایت به تشکیل نهادهای مستقل دولتی در این منطقه منجر خواهد شد.
No comments:
Post a Comment