#کتاب_مزخرفات_فارسی_قسمت_35م

بازنویسی کلیت کتاب 'مزخرفات فارسی'

رضا شکراللهی

انتشارات ققنوس،زمستان1396

چاپ ششم 1398

هزار و صد نسخه
=====================================
فهرست

مقدمه9

زنگ اول: شیرینی زبان11

ِگردن نازکِ زبان مادری14

هکسره حق مسلم ماست16

دستاوردهایی که با پا می آوریم18

در ستایشِ کردن21

منتظران متوقع23

مختلفِ گوناگونِ پر شمارِ متفاوت26

29!راجبه حیضّ انتفا

مزخرفاتِ لایتَچَسَبک32

لشکر گاف35

یدک کشیِ ورزشی و سیاسی37

کلنجار39

دستمال قیصریه در قیطریه42

44معلق بازی پیش غازی یا قاضی؟

سنگی برای واکندن، سنگی برای به سینه زدن46

بحث شیرین پنبه زنی 48

50!چه کشکی،چه پشمی،چه دوغی

مَثَل های "آب"دارِ خشکیده52

دمار روزگار یعنی کجا؟54

دو دلار بده آش57

اکبر مشتی مندلی59

دروغ حناق هست یا نیست؟61

ثواب و کباب و صواب64

دست مریزاد یا پس مریضاد؟66

تصفیه حساب یا تسویه حساب68

محذور و محظور و معذور71

74!خبرگضاری

پیشخان یا پیشخوان؟76

کج دار و مریز79

انضباط دسته دار81

غلت زدن در غلط83

اِعمالِ قانون را صرف نکنید87

جیگر یا میانجیگر؟89

90آپاراتی تسلیت
غلط نامصطلح93

انتقادِ آدم باید از آدم باشد95

رشادت در رسوخ97

مراقب رقیب باشید99

این جانبه شاعره ای هستم فارسی زبانه101

جهشِ سوق الجیشی103

تیترهای چپ اندر قیچی105

نتایج همه کَس کُش109

گفت وگو با طعم "واو" 112

نوروز؛از جشن تا عید114

لفت دادن در یک ثانیه116

پینگلیش؛ نوشتن به سبک دایناسورها118

این یکی شیر است که همرسانی می شود120

خرکیف و عصر هیروگلیف مدرن122

دستم رو بگیر، نه دستمُ  و نه دستم و125

غلط کردی که خوب نوشتی130

یک فقره ویرایش سیاسی132

زنگ آخر: ویراستار یا وَویراستار؟134
===============================

غلط نامصطلح

قرار نیست هر وقت کسی غلطِ ما را، در گفتار یا نوشتارمان،می گیرد بلافاصله بگوییم "غلط مصطلح" است. غلط مصطلح یا غلط مشهور،با همۀ غلط بودنش، آن قدر ها هم بی حساب و کتاب نیست. مثلآ اگر به جای "اصطکاک" بگویم یا بنویسم "اصطحکاک" و در جوابِ کسی که غلطم را گرفته بگویم غلط مصطلح است، حق می دهم که چشم هایش گرد شود و بگوید:"غلط کردی که غلط مصطلح است."ولی مثلآ اگر بگوییم فلان راننده سوبله پارک کرده، یا شاید هم چوبله، این یک غلط مصطلح است. یعنی غلطی که استفاده از آن بسیار رایج است در حدی که دیگر نمی توان آن را به راحتی جزو غلط ها ردیف کرد. مثال دیگرش واژه فرانسوی "دولوکس" است. دولوکس در زبان فرانسه برای چیزی به کار می رود که تجملاتی و با شکوه باشد. اما خیلی از فارسی زبانان تصور می کنند این کلمه از ترکیب عدد "دو" با کلمۀ "لوکس" ساخته شده و برای همین، کلمه های سه لوکس و چهارلوکس را بر مبنای تصور خودشان می سازند و به کار می برند.

یا از این پر کاربرد تر، واژه های سه قلو و چهار قلو و... بر اساس کلمۀ دو قلوست. دو قلو یا دوغلو در اصل یک واژه ترکی است مرکب از "دوق" و "لو". ریشۀ دوق، مصدر دقماق یا دغماق به معنای زادن است. "لو" هم علامت نسبت است. بنابراین کلمه ترکی دوقلو برای همزاد و جفت به کار می رود. اما مثل همان "دولوکس"، خیلی ها خیال می کنند این کلمه از دو قسمت عدد "دو" و "قلو" ساخته شده،پس سه قلو و چهارقلو و پنج قلو هم داریم.

این خود از پویایی و زایندگی شیرینِ زبان است که می تواند صورتِ یک واژه از زبان دیگر را بگیرد و، در ساخت واژه های دیگر در معنای دیگر، از آن استفاده کند؛ساختی که در ابتدا غلط محسوب می شود، اما به کام گویندگان عام آن زبان آن قدر شیرین می آید تا کم کم ی شود غلط مصطلح و مشهور،و بعد هم به جایی می رسد که دیگر جنبۀ غلط بودنش را کلآ از دست می دهد.

با این حال،هر غلطی غلطِ مصطلح نیست؛ خصوصآ غلط هایی املایی از قبیل همان اصطحکاک به جای اصطکاک که در ابتدای این یادداشت گفتم.