#نوروز؛ از #جشن_تا_عید

به نقل از کتاب فوق العاده زیبا و شیرین 
 (*)'مزخرفات فارسی'

رضا شکراللهی

انتشارات ققنوس،زمستان1396

چاپ ششم 1398

هزار و صد نسخه
=====================================
نوروز؛ از جشن تا عید

صفحه  114 و 115

عید تو همایون و همه روز تو چون عید نوروز تو از عیدِ تو خرم تر و خوش تر

 این بیت از انوری، قصیده سرا و دانشمند سده ششم هجری قمری، است. گویا در قدیم، مراد از عید،عید فطر یا عید قربان بوده و کاربرد واژه عید برای نوروز هنوز به شکل امروز نبوده است. عید(بر وزن سیب) در اساس واژه ای

 است عربی که به زبان فارسی وارد شده و اکنون دیگر واژه ای است فارسی با .گویشِ غالبِ عِید

عید در ریشۀ عربی اش به مفهوم "بازگشت" ارتباط دارد و گفته شده که عید در نزد مردم عرب، زمانی بوده است که شادی ها یا اندوه ها باز می گشته و تکرار می شده است. البته زنده یاد دهخدا نوشته است که عید از آن رو به این نام خوانده شده که هر سال، شادی نوینی باز آرد. با شواهدی از جمله همان بیت انوری، که در ابتدای متن آمد، می توان .گفت که فارسی زبانان نیز ابتدا فقط به .دو عید فطر و قربان می گفتند عید، و اطلاق آن برای نوروز بعدها رواج یافت

معادل واژه عید در فارسی همان "جشن" معروف بوده است که احتمالآ از واژه اوستایی"یسن"برآمده است.در ایران زرتشتی،تمام اعیاد نیز مانند عید فروردگان و عید مهرگان وجهِ دینی داشتند و در این اوقات خاص به ستایش و پرستش و مراسم دینی می پرداختند. البته معانی و کاربردهای واژه جشن بسیار گسترده بوده که جای طرحشان این جا نیست. بهره ما از آن فقط این که واژه "عید" که امروزه آن را برای نوروز نیز به کار می بریم، به رغم آن که ریشه در زبان عربی دارد، اکنون کلمه ای است که در زبان فارسی زندگی می کند.و دیگر آن که تا پیش از استفاده از واژه "عید"، از .کلمه "جشن" در زبان فارسی استفاده می .شد و حتی آن را به صورت فعل نیز صرف می کردند

این بند از نوروزنامه است؛کتابی منسوب به عمر خیام در باره پیدایش جشن نوروز و آداب آن

همان روز که ضحاک را بگرفت و ملک بر وی راست گشت، جشن سده بنهاد و مردمان که از جور و ستم ضحاک برسته بودند،پسندیدند و از جهت فال نیک آن روز را جشن کردندی...و چون آفتاب به فروردینِ خویش رسید،آن روز آفریدون به نو جشن کرد

-----------------------------------

(*)کلیت این کتاب را در همین اینجا ازتاریخ6 ژولای 2019 /15 تیرماه1398 
.تا 13 ژانویه 2020 / 23 دیماه 1398بازنویسی کرده ام