A History of Capitalismتاریخچه سرمایه داری
Review by :James Herod
نقدی از جیمز(1) هراد
Giovanni Arrighi,The Long Twentieth Century:Money,
Power,and the Origins of Our Times.
جیووانی اری گی, تاریخ طولانی قرن قرن بیستم: پول, قدرت و منشا دوران ما
London:Verso,1994,2nd edition with an added 15-pages PostScript,2010,416 pages
چاپ دوم با 15 صفحه اضافی بعنوان پسگفتار ,416 صفحه, 2010
ترجمه از: پیمان پایدار
*********************************
این کتاب واقعا قابل تقدیر میباشد, بهترینی که درچندین سال گذشته
خوانده ام, شاید تا بحال .اگر شما میخواهید به درک سرمایه داری برسید این کتابی ست که باید بخوانید. اما تیترش(عنوانش)غلط میباشد.این کتاب در واقع کل تاریخ (سابقه) سرمایه داری را از آغازش در ایتالیای قرن چهاردهم پوشش میدهد و نه فقط قرن طولانی بیستم .
گسترش سرمایه داری نه بگونه خطی صاف بلکه در یکسری از مراحل گیج و مبهوت کننده یا جهش,که هریک ازآنها قوی ترش ساخته اند, صورت پذیرفته است.
چهار جهش وجود داشته, هر کدام توسط یک طبقه متفاوت حاکم سرمایه داری, یا چهار هژمون(سردمدار) بزرگ سرمایه داری, برداشته شده و مراکزشان در جنوا, آمستردام, لندن و نیویورک بوده است. در باره چنین چیزیست این کتاب - بسط بزرگ انباشت سرمایه در چهار جهش. چه الگوهائی در تمامی این ها مشترک بودند؟چه چیزی در باره هر کدامشان متفاوت میباشد؟ و چگونه انتقال از یکی به دیگری انجام پذیرفته است ؟
هرکدام ازاین هژمون ها به مرحله برتری(2) صعود کردند و بعد در طی" قرنی طولانی" به سراشیبی رسیدند .اولین, قرن طولانی پانزدهم-شانزدهم, مرکزش در جنوا بود, از 1340 تا 1630, یا 290 سال . دومین, قرن طولانی هفدهم , مرکزش آمستردام بود, از تقریبا 1560 تا 1780,یا 220 سال. سومین, قرن طولانی نوزدهم, مرکزش لندن بود, از تقریبا 1740 تا 1930, یا 190 سال. چهارمین, قرن طولانی بیستم,مرکزش در نیویورک بود , از تقریبا 1870 تا امروز, یا تقریبا 140 سال.
اما از آنجائی که چرخه (سیکل) هژمونیک نیویورک در حال حاضر به بحران مرگبار(ترمینال) دچار شده, این کوتاهترین دوران زندگی هژمونیک سرمایه داری خواهد بود. هر چرخه(سیکل) از انباشت سرمایه کوتاهتر گردیده,اگر چه هریک بطورهم زمان گسترده تر و قدرتمندتر مینمودند .
ویژگی اصلی مشترک در تمامی چهار چرخه انباشت سرمایه(3) اینست که هرسیکل شامل دو فاز بوده است . فاز اول, شروع هر چرخه, توسعه شدید تولید کالا و تجارت را بهمراه داشته است . نرخ سود دراین فاز در نهایت شروع به کاهش گردیده . مرحله (فاز) دوم بنابراین تغییر تاکید بر روی امور مالی و حدس و گمان(معاملات سهام4) بوده است. مرحله ای که در آن صاحبان سرمایه شروع به خروج از تولیدات مادی (کالا) و حرکت بسوی امور مالی(فایننس) میکنند, بعنوان بهترین نوع ازادامه سودآوری, اری گی اینرا علامت بحران چرخه, بعنوان نشانه ای از آغاز سراشیبی هژمونیک میداند .
همانطور که واضح است, برای چند دهه گذشته, ما در فاز حدس و گمان زنی(معاملات سهام -یا همان سرمایه داری کازینوئی/قمار:مترجم) مرحله چهارم چرخه بزرگ انباشت سرمایه بوده ایم .این واقعا به روشن شدن اتفاقاتی که در شرف وقوع هستند کمک میکند(اینکه چه بر سرمان میآورند), و وقایع کنونی را در چهارچوب تاریخی شدیدا مورد نیاز قرار میدهد .
کوتاه گفته باشم, این آن طرحی ست که کتاب در گسترده ترین وجه بما نشان میدهد. اما چیزی که باعث گیرائی این کتاب میشود جزئیات غنی تاریخی ای ست که توسط نویسنده ارائه داده شده . هرچند اری گی در سطحی کاملا انتزاعی مینویسد, اما داستان او در سراسر کتاب عجین شده با متون تجربی, کنکرت و تاریخی . مقادیر قابل توجه ای از تحقیقات علمی برجسته راجع به سرمایه داری در طی نیم قرن گذشته گردآوری گردیده است.اینکه یک شخص بتواند به بررسی, جذب, و سنتزی از بدنه ای از دانش دست یابد و تازه آنرا در غالب منسجم تاریخی بگنجاند تقریبا فراتر از باور میباشد(قابل تصور نمیباشد).اما او به این مهم دست یافته-دستاوردی شگفت انگیز .
سرمایه داری سرچشمه اش به شهر- کشور(5) شمال ایتالیا میرسد. در اواخر قرن سیزدهم و اوایل چهاردهم (میلادی) تولید و تجارت گسترش بزرگی داشت. اما این سرمایه داری نبود.(البته,همه اینها بر اساس دیدگاه اری گی است) بسیاری از این مراکز تجارت وجود داشت, بدون اینک هیچ کدامشان هژمونیک باشد .
در درون شهر- کشور, تفاوتی بین کسب و کار و دولت وجود نداشت- این عملکردها(فونکسیونها) کاملا در هم تنیده شده بودند. در واقع, یکی از روندهای طولانی مدتی که اری گی به کشف آن نائل میشود همانا گذار 500 ساله از ریشه دواندن(در خود جا دادن/در برگرفتن) سرمایه در دولت, بمانند دوران ابتدائی شهر- کشور ونیز, به دولت در سرمایه, بمانند ایالت متحده معاصر میباشد .
اتفاقی که افتاد این بود که توسعه/گسترش شبکه های تجارت این شهر- کشورها به حد اعلای خود رسید, و سود آوری شروع به افت کرد. بنابراین سرمایه مازاد(اضافی) انباشت شده بسمت ساختار دولتی, راه انداختن جنگ, و بورس بازی منتقل گردید(به استثنای جنوا) . بدینگونه هست که سیکل (فاز) دوم همیشه شروع میشود , با انباشت بیش از حد سرمایه. ( وای خدای من ! آیا این هنوز امروزه بگونه عذاب آوری حقیقت ندارد:انباشت عظیم مازاد/اضافی سرمایه که در سراسر جهان سرازیر شده, که در هیج کجای اقتصاد به سودآوری نمیرسد, واریز میشود به بورس بازی مالی, تولید مهمات نظامی, ایجاد جنگ و ساختن دولتهای پلیسی.)
بخشی از سرمایه مازاد ایتالیا به امور مالی دولتهای شمال اروپا و جنگهایشان اختصاص یافت. فلورانس به طلبکار اصلی تبدیل شد. و این همچنین آغاز یکی دیگر از ویژگی های سرمایه داری بود- کنترل امور مالی دولتی توسط طلبکاران خصوصی(همانگونه که وال استریت امروز کنترل میکند خزانه داری آمریکا , و"بازار"را- صاحبان خصوصی سرمایه مازاد- ساز سراسر اروپا را می نوازند) . این اولین مالی گرائی(6) که در شهر- کشورهای شمال ایتالیا صورت گرفت همانا نتیجه مستقیم سابقه به ابتدای شروع اولین چرخه حقیقی سیستماتیک انباشت سرمایه بود که توسط طبقه حاکم سرمایه دار در جنوا به اجرا گذاشته شد .
جنوا در نهایت برنده جنگهای فی مابین شهر-کشورها گردید (ونیز, میلان, فلورانس, و جنوا بعنوان رقبای اصلی) . بجای جنگ ودولت, جنوا سرمایه های مازاد خویش را به توسعه شبکه های تجاری جدید سرازیر ساخت. جنوا به معامله ای با "اسپانیا" دست زد.اسپانیا به جنگها می پرداخت; جنوا به تجارت سر و سامان میداد.این ترتیب امور به جنوا کمک کرد که به اولین هژمون(سرکرده) بزرگ سرمایه داری مبدل شود .
تا زمانی که توسط آمستردام پیشی گرفت . من سعی در خلاصه کردن این نقل و انتقال , یا نقل و انتقال بعدی به لندن , و بعدا به نیویورک , یا چگونه هر کدام از این هژمون های جدید موفق به گسترش نظام سرمایه داری شدند, نخواهم کرد . اما امیدوارم این طرح مختصری که از شروع داستان ارائه کردم به اندازه کافی وسوسه انگیز بوده باشد تا بلکه اشتهای شما را تیز کرده بطوری که شما را راغب به خواندن کتاب کند .
یک چیز عالی دیگر در مورد کتاب اینست که اری گی سعی در پاسخ به این سئوال که بعد چه پیش خواهد آمد میکند .آیا هژمونی سرمایه داری جدید دیگری جایگزین ایالت متحده میشود؟ آیا چرخه پنجم سیستمیک انباشت سرمایه خواهد آمد؟ او کتابی در سال 1999 منتشر کرد بنام , هرج و مرج و حاکمیت در سیستم مدرن جهانی (7) (با بورلی سیلور و دیگران) که به این مسائل می پردازد, همچنین کتاب آخرش (8) , آدام اسمیت در پکن (ورسو, 2007, 418 صفحه) . اری گی امکان سه احتمال را برای مقطع تاریخی کنونی ما بررسی میکند :
1-تاسیس اولین امپراتوری واقعی جهانی توسط ایالات متحده آمریکا. این به معنی پایان سرمایه داری ست زیرا سرمایه داری بر مبنای رقابت طبقات حاکم سرمایه دار از ورای شرکت(کمپانی)ها ودولت هایشان بنیان گذاشته شده است. امپراتوری جهانی ثروت اضافی(9) را از طریق استبداد محض سیاسی و نظامی به چنگ می آورد, بمانند امپراتوریهای قدیم . هر چند این هنوز امکان بوقوع پیوستنش هست , اری گی فکر نمیکند که رخ بدهد .
2- ظهور چین بعنوان هژمون جدید. هر چند , به دلایل گوناگون, اری گی عملا ایده اینکه چین بتواند به پنجمین هژمون درون سرمایه داری تبدیل شده و فاز جدیدی از انباشت سرمایه را راه اندازی کند را مردود می شمارد . اگر چین غالب شود به احتمال خیلی زیاد به سنتهای تاریخی اش بازگشت و به ایجاد سیستم غیر سرمایه داری بازار دست خواهد زد .این نیز هم علامت پایان سرمایه داری خواهد بود . من واقعا این مقوله را درک نمیکنم .خواندن کتاب آدام اسمیت در پکن را شروع کرده ام. شاید معنای آنرا پس از خواندن تمامی کتاب بفهمم .من برداشتم اینست, بهر حال, که او فکر نمیکند که این هم احتمال زیادی داشته باشد .
3- میماند, بعنوان سومین احتمال, یک دوره طولانی از هرج و مرج در نظم
اجتماعی جهان, که فکر میکنم اری گی معتقدست که این به احتمال زیاد نتیجه روند کنونی باشد.اما بعدش چه اتفاقی می افتد؟ چه می آید از پس این دوران هرج و مرج؟
تنها ناامیدی من از کتاب , هر چند نمی بایستی نامید شد راجع به چیزی که نمیتوان واقعا انتظارش را داشت , از پژوهشگری که در سنت مارکسیستی مینویسد , اینست که حتی به ذهن نویسنده خطور هم نمیکند که این دوران هرج و مرجی که می آید میتواند دریچه ای باشد, فرصتی, برای برقراری آنارشی- بمعنی اینکه, جهانی پر از کومونیته های مستقل, دموکراتیک, آزاد از قید سرمایه داری, دولت, دستمزد, برده داری ,هیرارشی, بازار, و پول, جهانی بدون مرزها یا جنگ, بر مبنای صلح و عدالت, نظم اجتماعی جهانی, بالاخره, برپا شده بر مبنای برابری , بدون طبقات حاکم .
پایان
*******************************
چاپ شده در
(1)Anarcho-Syndicalist Review#58 Summer 2012
مجله آنارکو سندیکالیست ریویو شماره 58, تابستان2012
(2) Supremacy / (3)Capital accumulation / (4) Financial Speculation
(5)City -State / (6)Financialization
(7) Chaos and Governance in the Modern World System (with Beverly Silver & others)
(8) Adam Smith in Bejing (Verso,2007,418 pages) / (9) Surplus wealth
این کتاب واقعا قابل تقدیر میباشد, بهترینی که درچندین سال گذشته
خوانده ام, شاید تا بحال .اگر شما میخواهید به درک سرمایه داری برسید این کتابی ست که باید بخوانید. اما تیترش(عنوانش)غلط میباشد.این کتاب در واقع کل تاریخ (سابقه) سرمایه داری را از آغازش در ایتالیای قرن چهاردهم پوشش میدهد و نه فقط قرن طولانی بیستم .
گسترش سرمایه داری نه بگونه خطی صاف بلکه در یکسری از مراحل گیج و مبهوت کننده یا جهش,که هریک ازآنها قوی ترش ساخته اند, صورت پذیرفته است.
چهار جهش وجود داشته, هر کدام توسط یک طبقه متفاوت حاکم سرمایه داری, یا چهار هژمون(سردمدار) بزرگ سرمایه داری, برداشته شده و مراکزشان در جنوا, آمستردام, لندن و نیویورک بوده است. در باره چنین چیزیست این کتاب - بسط بزرگ انباشت سرمایه در چهار جهش. چه الگوهائی در تمامی این ها مشترک بودند؟چه چیزی در باره هر کدامشان متفاوت میباشد؟ و چگونه انتقال از یکی به دیگری انجام پذیرفته است ؟
هرکدام ازاین هژمون ها به مرحله برتری(2) صعود کردند و بعد در طی" قرنی طولانی" به سراشیبی رسیدند .اولین, قرن طولانی پانزدهم-شانزدهم, مرکزش در جنوا بود, از 1340 تا 1630, یا 290 سال . دومین, قرن طولانی هفدهم , مرکزش آمستردام بود, از تقریبا 1560 تا 1780,یا 220 سال. سومین, قرن طولانی نوزدهم, مرکزش لندن بود, از تقریبا 1740 تا 1930, یا 190 سال. چهارمین, قرن طولانی بیستم,مرکزش در نیویورک بود , از تقریبا 1870 تا امروز, یا تقریبا 140 سال.
اما از آنجائی که چرخه (سیکل) هژمونیک نیویورک در حال حاضر به بحران مرگبار(ترمینال) دچار شده, این کوتاهترین دوران زندگی هژمونیک سرمایه داری خواهد بود. هر چرخه(سیکل) از انباشت سرمایه کوتاهتر گردیده,اگر چه هریک بطورهم زمان گسترده تر و قدرتمندتر مینمودند .
ویژگی اصلی مشترک در تمامی چهار چرخه انباشت سرمایه(3) اینست که هرسیکل شامل دو فاز بوده است . فاز اول, شروع هر چرخه, توسعه شدید تولید کالا و تجارت را بهمراه داشته است . نرخ سود دراین فاز در نهایت شروع به کاهش گردیده . مرحله (فاز) دوم بنابراین تغییر تاکید بر روی امور مالی و حدس و گمان(معاملات سهام4) بوده است. مرحله ای که در آن صاحبان سرمایه شروع به خروج از تولیدات مادی (کالا) و حرکت بسوی امور مالی(فایننس) میکنند, بعنوان بهترین نوع ازادامه سودآوری, اری گی اینرا علامت بحران چرخه, بعنوان نشانه ای از آغاز سراشیبی هژمونیک میداند .
همانطور که واضح است, برای چند دهه گذشته, ما در فاز حدس و گمان زنی(معاملات سهام -یا همان سرمایه داری کازینوئی/قمار:مترجم) مرحله چهارم چرخه بزرگ انباشت سرمایه بوده ایم .این واقعا به روشن شدن اتفاقاتی که در شرف وقوع هستند کمک میکند(اینکه چه بر سرمان میآورند), و وقایع کنونی را در چهارچوب تاریخی شدیدا مورد نیاز قرار میدهد .
کوتاه گفته باشم, این آن طرحی ست که کتاب در گسترده ترین وجه بما نشان میدهد. اما چیزی که باعث گیرائی این کتاب میشود جزئیات غنی تاریخی ای ست که توسط نویسنده ارائه داده شده . هرچند اری گی در سطحی کاملا انتزاعی مینویسد, اما داستان او در سراسر کتاب عجین شده با متون تجربی, کنکرت و تاریخی . مقادیر قابل توجه ای از تحقیقات علمی برجسته راجع به سرمایه داری در طی نیم قرن گذشته گردآوری گردیده است.اینکه یک شخص بتواند به بررسی, جذب, و سنتزی از بدنه ای از دانش دست یابد و تازه آنرا در غالب منسجم تاریخی بگنجاند تقریبا فراتر از باور میباشد(قابل تصور نمیباشد).اما او به این مهم دست یافته-دستاوردی شگفت انگیز .
سرمایه داری سرچشمه اش به شهر- کشور(5) شمال ایتالیا میرسد. در اواخر قرن سیزدهم و اوایل چهاردهم (میلادی) تولید و تجارت گسترش بزرگی داشت. اما این سرمایه داری نبود.(البته,همه اینها بر اساس دیدگاه اری گی است) بسیاری از این مراکز تجارت وجود داشت, بدون اینک هیچ کدامشان هژمونیک باشد .
در درون شهر- کشور, تفاوتی بین کسب و کار و دولت وجود نداشت- این عملکردها(فونکسیونها) کاملا در هم تنیده شده بودند. در واقع, یکی از روندهای طولانی مدتی که اری گی به کشف آن نائل میشود همانا گذار 500 ساله از ریشه دواندن(در خود جا دادن/در برگرفتن) سرمایه در دولت, بمانند دوران ابتدائی شهر- کشور ونیز, به دولت در سرمایه, بمانند ایالت متحده معاصر میباشد .
اتفاقی که افتاد این بود که توسعه/گسترش شبکه های تجارت این شهر- کشورها به حد اعلای خود رسید, و سود آوری شروع به افت کرد. بنابراین سرمایه مازاد(اضافی) انباشت شده بسمت ساختار دولتی, راه انداختن جنگ, و بورس بازی منتقل گردید(به استثنای جنوا) . بدینگونه هست که سیکل (فاز) دوم همیشه شروع میشود , با انباشت بیش از حد سرمایه. ( وای خدای من ! آیا این هنوز امروزه بگونه عذاب آوری حقیقت ندارد:انباشت عظیم مازاد/اضافی سرمایه که در سراسر جهان سرازیر شده, که در هیج کجای اقتصاد به سودآوری نمیرسد, واریز میشود به بورس بازی مالی, تولید مهمات نظامی, ایجاد جنگ و ساختن دولتهای پلیسی.)
بخشی از سرمایه مازاد ایتالیا به امور مالی دولتهای شمال اروپا و جنگهایشان اختصاص یافت. فلورانس به طلبکار اصلی تبدیل شد. و این همچنین آغاز یکی دیگر از ویژگی های سرمایه داری بود- کنترل امور مالی دولتی توسط طلبکاران خصوصی(همانگونه که وال استریت امروز کنترل میکند خزانه داری آمریکا , و"بازار"را- صاحبان خصوصی سرمایه مازاد- ساز سراسر اروپا را می نوازند) . این اولین مالی گرائی(6) که در شهر- کشورهای شمال ایتالیا صورت گرفت همانا نتیجه مستقیم سابقه به ابتدای شروع اولین چرخه حقیقی سیستماتیک انباشت سرمایه بود که توسط طبقه حاکم سرمایه دار در جنوا به اجرا گذاشته شد .
جنوا در نهایت برنده جنگهای فی مابین شهر-کشورها گردید (ونیز, میلان, فلورانس, و جنوا بعنوان رقبای اصلی) . بجای جنگ ودولت, جنوا سرمایه های مازاد خویش را به توسعه شبکه های تجاری جدید سرازیر ساخت. جنوا به معامله ای با "اسپانیا" دست زد.اسپانیا به جنگها می پرداخت; جنوا به تجارت سر و سامان میداد.این ترتیب امور به جنوا کمک کرد که به اولین هژمون(سرکرده) بزرگ سرمایه داری مبدل شود .
تا زمانی که توسط آمستردام پیشی گرفت . من سعی در خلاصه کردن این نقل و انتقال , یا نقل و انتقال بعدی به لندن , و بعدا به نیویورک , یا چگونه هر کدام از این هژمون های جدید موفق به گسترش نظام سرمایه داری شدند, نخواهم کرد . اما امیدوارم این طرح مختصری که از شروع داستان ارائه کردم به اندازه کافی وسوسه انگیز بوده باشد تا بلکه اشتهای شما را تیز کرده بطوری که شما را راغب به خواندن کتاب کند .
یک چیز عالی دیگر در مورد کتاب اینست که اری گی سعی در پاسخ به این سئوال که بعد چه پیش خواهد آمد میکند .آیا هژمونی سرمایه داری جدید دیگری جایگزین ایالت متحده میشود؟ آیا چرخه پنجم سیستمیک انباشت سرمایه خواهد آمد؟ او کتابی در سال 1999 منتشر کرد بنام , هرج و مرج و حاکمیت در سیستم مدرن جهانی (7) (با بورلی سیلور و دیگران) که به این مسائل می پردازد, همچنین کتاب آخرش (8) , آدام اسمیت در پکن (ورسو, 2007, 418 صفحه) . اری گی امکان سه احتمال را برای مقطع تاریخی کنونی ما بررسی میکند :
1-تاسیس اولین امپراتوری واقعی جهانی توسط ایالات متحده آمریکا. این به معنی پایان سرمایه داری ست زیرا سرمایه داری بر مبنای رقابت طبقات حاکم سرمایه دار از ورای شرکت(کمپانی)ها ودولت هایشان بنیان گذاشته شده است. امپراتوری جهانی ثروت اضافی(9) را از طریق استبداد محض سیاسی و نظامی به چنگ می آورد, بمانند امپراتوریهای قدیم . هر چند این هنوز امکان بوقوع پیوستنش هست , اری گی فکر نمیکند که رخ بدهد .
2- ظهور چین بعنوان هژمون جدید. هر چند , به دلایل گوناگون, اری گی عملا ایده اینکه چین بتواند به پنجمین هژمون درون سرمایه داری تبدیل شده و فاز جدیدی از انباشت سرمایه را راه اندازی کند را مردود می شمارد . اگر چین غالب شود به احتمال خیلی زیاد به سنتهای تاریخی اش بازگشت و به ایجاد سیستم غیر سرمایه داری بازار دست خواهد زد .این نیز هم علامت پایان سرمایه داری خواهد بود . من واقعا این مقوله را درک نمیکنم .خواندن کتاب آدام اسمیت در پکن را شروع کرده ام. شاید معنای آنرا پس از خواندن تمامی کتاب بفهمم .من برداشتم اینست, بهر حال, که او فکر نمیکند که این هم احتمال زیادی داشته باشد .
3- میماند, بعنوان سومین احتمال, یک دوره طولانی از هرج و مرج در نظم
اجتماعی جهان, که فکر میکنم اری گی معتقدست که این به احتمال زیاد نتیجه روند کنونی باشد.اما بعدش چه اتفاقی می افتد؟ چه می آید از پس این دوران هرج و مرج؟
تنها ناامیدی من از کتاب , هر چند نمی بایستی نامید شد راجع به چیزی که نمیتوان واقعا انتظارش را داشت , از پژوهشگری که در سنت مارکسیستی مینویسد , اینست که حتی به ذهن نویسنده خطور هم نمیکند که این دوران هرج و مرجی که می آید میتواند دریچه ای باشد, فرصتی, برای برقراری آنارشی- بمعنی اینکه, جهانی پر از کومونیته های مستقل, دموکراتیک, آزاد از قید سرمایه داری, دولت, دستمزد, برده داری ,هیرارشی, بازار, و پول, جهانی بدون مرزها یا جنگ, بر مبنای صلح و عدالت, نظم اجتماعی جهانی, بالاخره, برپا شده بر مبنای برابری , بدون طبقات حاکم .
پایان
*******************************
چاپ شده در
(1)Anarcho-Syndicalist Review#58 Summer 2012
مجله آنارکو سندیکالیست ریویو شماره 58, تابستان2012
(2) Supremacy / (3)Capital accumulation / (4) Financial Speculation
(5)City -State / (6)Financialization
(7) Chaos and Governance in the Modern World System (with Beverly Silver & others)
(8) Adam Smith in Bejing (Verso,2007,418 pages) / (9) Surplus wealth
No comments:
Post a Comment