پسوند " بازی " و دیگر ترکیبات آن : از کتاب کوچه احمد شاملو(با همکاری آیدا سرکیسیان) - حرف ب دفتر اول / قسمت سوم

مگس بازی

1262-(1231) -این بازی را خانم ژان دیولافوآ در "سفرنامه- خاطرات کاوش های باستان شناسی شوش ,1886-1884-" خود با طنزی سخت بی مزه ضبط کرده است.گرچه نویسنده در آن از درخت کنار سخن به میان آورده که درختچه ئی خاص مناطق جنوب غربی است , این اظهار نظرش که "مگس بازی برای ایرانی ها دلپذیر است " خواننده را گرفتار تردید می کند که آیا این بازی تنها نوعی قمار مبتذل صحرانشینان بومی حوالی منطقه حفاری بوده (یا هنوز هست), یا در دیگر نقاط کشور نیز-دست کم در شرایط مشابه -رواج داشته (یا هنوز دارد).خلاصه شرح او چنین است :

" مگس بازی برای ایرانی ها بازی دل پذیری است, چون نه احتیاج به کوشش فکری دارد و نه بدن را خسته می کند . به ابزار پیچیده هم نیازی ندارد.

در تابستان زیر یک درخت کنار پر برگ فرشی پهن کنید , با راحتی کامل در مقابل حریف خود بنشینید و هر کدام یک قران جلو خود بیندازید... مگسی که سکه ها را دیده است مردد می ماند که روی کدام یک از آنها بنشیند . سرانجام تردید را کنار می گذارد و روی سکه شما می نشیند . پیروزی , به اضافه سکه قرانی رقیب از آن شما است !

آیا مگس بازی- که در آن , برد و باخت , به هوس تحمل ناپذیرترین موجود خلقت واگذار می شود- جای تقلب دارد؟ آری , یکی از بازیکنان , سکه خود را آغشته به شربتی معطر می سازد . دیگری , سکه خود را کنار لکه چربی ناپیدائی می گذارد که بوی آن مگس گرسنه را به سوی خود جلب کند.-روحیه ماکیاولی با هر نوع قماری سازگار است . زیاد مغرورنباشید , یک مگس باز حرفه ئی شما را مغلوب خواهد کرد ! صفحات 205-207 به اختصار و تغییرات

صفحه 467-468 کتاب کوچه

*******************************************

1263 (1231)varaq----ورق بازی

قمار با ورق مخصوصی که به همین قصد تهیه شده است . این بازی ها انواع مختلف دارد که ساده ترین آن پاسور, و مهمترین آن بلوت , رامی , پوکر و بریج است .

****

1264 بازی

تفریح, سرگرمی, ورزش های کودکان و جوانان .

ترکیبات جمله ئی و شبه جمله ئی  بازی 1264

درمجلدات پیشین:

. بازی اشکنک داره ....-2234 / الف, 4694 / الف .

ترکیبات دیگر   بازی  1264

در مجلدات پیشین :

اسباب بازی-1842/الف.

.انگشتر بازی - 4323 /الف .

****

 1265(1264)بازی بل بگیر بالا بیا

از این بازی فقط نامی در زندگینامه ع . مستوفی آمده است .امکان این که منظور همان بازی الک دولک(نک 3140/الف)باشد منتفی نیست .....فاکتور میگیرم بقیه شو

شرح زندگانی من, ج 1 , ص 365

1266(1264)بازی چپ توپ این بازی شناخته نشد . از آن تنها در زندگینامه ع مستوفی نامی برده شده است .اا نک 1265

1267(1264)بازی خر پشته
به اعتبار قول مستوفی همان بازی جفتک چارکش است در اصطلاح داش ها:"...داش ها بازی خاصی داشتند که به آن خر پشته می گفتند . به حکم قرعه, اول یکی برای خرپشته ساختن تعیین می شد .این شخص باید آن قدر خم شود که دستش را به کعب پایش تکیه دهد و سایرین دورخیز گرفته با تکیه دادن دست ها به گرده او از رویش بپرند .هرکس کار خود را خوب عهده  نمی کرد و خطائی در عمل بروز می داد به جای او خر پشته می ساخت ." [ شرح زندگانی من, ج 1 ,ص 365 ]  


1268(1264)بازی شاه (و) وزیری

بازیکنان گرد هم می نشینند و قوطی کبریتی را که وسیله بازی است, به ترتیب به هوا می اندازند . اگر طوری بنشیند که بالای کبریت (روی آن که دارای برچسب کارخانه است ) به هوا باشد, کسی که انداخته عاشق به حساب می آید; اگر پشت آن( طرف مقابل برچسب) بالا بایستد ,فردی که انداخته دزد حساب می شود; اگر به گرده چپ (قسمت گوگرد آلود سمت چپ برچسب) نشست وزیر, و اگر به گرده راست نشست  شاه میشود . کسی که بتواند کبریت را  امبه(عمودی) بنشاند هفت دور متوالی شاه می شود . بعد, شاه فرمان های خنده آوری خطاب به دیگران صادر میکند که وزیر مامور اجرای آن است . ضامن اجرای فرمان ها پارچه یا لنگ تابیده ئی است که به مثابه تازیانه به کار می رود . معمولا دزد به خوردن چند ضربه تازیانه محکوم می شود و عاشق فرمان می یابد که آوازی بخواند یا برقصد .اا مد خل های 1274 و 1279 و 1283 نیز نام های دیگر این بازی است .
 " .اا هانری ماسه (ج 2 ,ص 425 ) می نویسد:" وسیله بازی جلد قلمدان ( ؟) است , و به جای آن از قاپ نیز استفاده میکنند

ادامه دارد.... پیمان پایدار