پسوند   " بازی  " و دیگر ترکیبات آن : از کتاب کوچه احمد شاملو
با همکاری آیدا سرکیسیان

حرف ب دفتر اول / قسمت نهم

*************************************

1306 (1296) پدر سوخته بازی

پدر سوختگی .اقدام به اعمال و افعال زشت و ناپسند ,برای رسیدن به نتایج غیر شرافتمندانه: "برای این که جیب شان را پر کنند هزار جور پدرسوخته بازی در می آوردند."اامترادف 1297.


1307(1296) جانغولک [یا جانقولک] بازی 

یا جنغولک و جنقولک بازی .اا از مترادفات 3199 / الف است .

ع. مستوفی می نویسد:" ظاهرا یکی از قهرمانهای بازی مطربی ازمنه گذشته به اسم جان قولک- که مصغر جانقلی است- موسوم, و این شخصیت, شخصیتی تاتری بوده. و این از کلمه بازی که دنبال آن است مستفاد می شود ..."

شرح زندگانی من ,ج 3 ,ص 452 ,ح 1 ]

توضیح اخیر نویسنده نشان میدهد که تمامی موضوع یک برداشت شخصی بیشتر نیست و واقعیت خارجی ندارد . پسوند بازی نمی تواند در این ترکیب ما را به چنین استنباطی سوق دهد .اگر چنین بود می شد ادعا کرد که پدرسوخته بازی هم مشان می دهد که پدر سوخته نام شخصیتی نمایشی است !

 ااضمنا در مجلد دوم بدایع الوقایع اثر زین الدین محمود واصفی(متولد 890 ه.ق)طی حکایت کوچکی این عبارت آمده است: "من مسجد را جای امن خیال کردم . این هم جغول خانه بوده است ."(ص 380) که این ماده در فرهنگ ها یافت نشد و احتمال می رود با جنغولک از یک خانواده باشد .

اا بهرام بیضائی می نویسد :

"   از مقوله این بازیگران [دوره گرد مسخره بازی و دلقک بازی و غیره,]غولک ,رقاصی بوده که برای رقصی مضحک خود را مانند دیو می آراسته با صورتک و پوشش رنگارنگ ; و هنوز هم ممکن است در بازی های نوروزی خوان های فارس و نمایش های عروسکی آن سامان دیده شود ."

[نمایش در ایران ,ص 51]
.اا نیز نک 1308

1308(1296) جنغولک [ یا جنقولک]بازیjanqulak

نک 3199 / آ.اا جمال زاده (در سر و ته یک کرباس ) ضمن نام بردن از بازی های کودکان اصفهان دو بار از چنگولک بازی یاد می کند و آنگاه در حاشیه توضیح می دهد که این همان است که در تهران تاب میگویند.- اگر سرگردان کردن و بلاتکلیف نگه داشتن حریف را هم از مقوله جنغولک بازی بگیریم می توان احتمال داد که مصحف چنگولک بازی اصفهانی باشد .

اامترادف 1297

ادامه دارد...پیمان پایدار